palo panámak (flora)

Última modificación por Roberto Peredo el 2024/01/28 04:51

(Es común en Veracruz estado utilizar la palabra «palo» como sinónimo de «árbol» de regular tamaño, aunque en ocasiones se utiliza para árboles grandes e, incluso, para arbustos. Muy usual como topónimo. El nombre "panámak" proviene del totonaco de la zona de Papantla).

Nombres comunes: algodón, algodón amarillo, algodón blanco, algodón café, algodoncillo, algodón cimarrón, algodonero, algodón mexicano, algodón de monte, algodón silvestre, algodón de tierras altas, ichcalchishit, ichcaxíhuitl, íxcatl, ixcaxíhuitl (náhuatl), musá (chinanteca), panamác, pánomac (totonaca de la zona de El Tajín).

Nombre científico:  Gossypium hirsutum L. (Malvaceae).

Sinonimia: Gossypium asiaticum Rafin.; Gossypium barbadense var. hirsutum (L.) Triana & Planch.; Gossypium barbadense var. marie-galante (G. Watt) A. Chev.; Gossypium birkinshawii Watt; Gossypium caespitosum Tod.; Gossypium convexum Rafin.; Gossypium divaricatum Rafin.; Gossypium ekmanianum Wittmack; Gossypium elatum Salisbury; Gossypium fruticulosum Tod.; Gossypium fuscum Roxb. ex Wight & Arn.; Gossypium glabrum Lam.; Gossypium harrisii Watt; Gossypium herbaceum var. hirsutum (L.) Mast.; Gossypium herbaceum var. religiosum (L.) Mast.; Gossypium hirsutum f. atrocoloratum Roberty; Gossypium hirsutum f. cavelsenii Roberty; Gossypium hirsutum f. jamaicense (Macfad.) Wouters; Gossypium hirsutum f. mexicanum (Tod.) Roberty; Gossypium hirsutum f. palmeri (Watt) Wouters; Gossypium hirsutum f. punctatum (Schum. & Thonn.) Roberty; Gossypium hirsutum f. schottii (Watt) Wouters; Gossypium hirsutum subsp. caespitosum (Tod.) Roberty; Gossypium hirsutum subsp. latifolium (Murray) Roberty; Gossypium hirsutum subsp. mexicanum (Tod.) Mauer; Gossypium hirsutum subsp. punctatum (Schum. & Thonn.) Mauer; Gossypium hirsutum subvar punctatum (Schum. & Thonn.) Wouters; Gossypium hirsutum var. marie-galante (Watt) J. B. Hutchinson; Gossypium hirsutum var. mexicanum (Tod.) Roberty; Gossypium hirsutum var. micranthum (Cav.) Roberty; Gossypium hirsutum var. nervosum (Watt) Roberty; Gossypium hirsutum var. paniculatum (Blanco) Roberty; Gossypium hirsutum var. punctatum (Schumacher) J. B. Hutch. ex Hutch.; Gossypium hirsutum var. religiosum (L.) Watt; Gossypium hirsutum var. schottii (Watt) Prokh.; Gossypium hirsutum var. taitense (Parl.) Roberty; Gossypium hirsutum var. volubile (Ramirez-Goyena) Roberty; Gossypium hopi Lewton; Gossypium jamaicense f. fruticulosum (Tod.) Roberty; Gossypium jamaicense f. janiphifolium (Bello) Roberty; Gossypium jamaicense Macfad.; Gossypium javanicum Blume; Gossypium latifolium Murr.; Gossypium latifolium subsp. paniculatum (Blanco) Mauer; Gossypium latifolium subsp. prostratum (Schum. & Thonn.) Roberty; Gossypium latifolium var. paniculatum (Blanco) Roberty; Gossypium latifolium var. prostratum (Schum. & Thonn.) Roberty; Gossypium marie-galante Watt; Gossypium mexicanum Tod.; Gossypium micranthum Cav.; Gossypium nervosum Watt; Gossypium nicaraguense Ram. Goyena; Gossypium nigrum Buchanan-Hamilton; Gossypium nigrum var. punctatum (Schum. & Thonn.) Hook. fil. & Webb; Gossypium oligospermum Macfad.; Gossypium pallens Rafin.; Gossypium palmeri Watt; Gossypium paniculatum Blanco; Gossypium prostratum Schum. & Thonn.; Gossypium punctatum Schumach. & Thonn.; Gossypium punctatum var. jamaicense (Macfad.) Watt; Gossypium punctatum var. prostratum (Schum. & Thonn.) Watt; Gossypium purpurascens Poir.; Gossypium purpurascens var. punctatum (Schum. & Thonn.) Harland; Gossypium purpurascens var. religiosoides Roberty; Gossypium purpurascens var. taitense (Parlatore) Roberty; Gossypium religiosum L.; Gossypium schottii Watt; Gossypium sericatum Prokh.; Gossypium siamense Ten.; Gossypium taitense Parl.; Gossypium tricuspidatum var. jamaicense (Macfad.) Mauer; Gossypium tricuspidatum var. oligospermum (Macfad.) Mauer; Gossypium volubile Goyena; Hibiscus deciduus Kuntze; Hibiscus fruticulosus (Tod.) Kuntze; Hibiscus oligospermus (Macfad.) Kuntze; Hibiscus racemosus (Poir.) Kuntze; Hibiscus religiosus (L.) Kuntze; Neogossypium barbadense (L.) Roberty; Xylon religiosum (L.) Moench.

Flora. Planta medicinal. Su semilla se usa para tratar las anginas.

Zona: Ampliamente distribuido por la geografía veracruzana. 

Homonimia: ver: algodón (flora). ver: panámak.

Fuentes:
-Catalogue of Life.
https:www.catalogueoflife.org/?fbclid=IwAR2rPjMoKLQ1dZhBdXLPDOjxMf_oDlStGoyTKMKHswGHPc74l1DzhMkoHzU

Imagen: Arthur Chapman (CONABIO).

ver: Veracruz (estado).
Diccionario Enciclopédico Veracruzano / R. Peredo / IIESES / UV