plátano (flora)

Última modificación por Roberto Peredo el 2022/08/08 15:55

(El nombre plátano proviene del latín platanus, y éste del griego platanos). 

Otros nombres: banano, biduáa, cahun, camburí, cáuac (popoluca de la zona de Sayula), colla plátano, cu'la'hua', dominico, dooza (otomí), flor de plátano, guineo, guinia, itath (huasteco), kuaxílotl (zona náhuatl de la Huasteca), pi-tohua-castilla (zapoteca), platanillo, plátano, plátano bárbaro, plátano de pájaro, plátano dominico, plátano enano, plátano guineo, plátano macho, plátano manzano, plátano morado, plátano roatán, plátano tabasco, plátano zapalote, sapane, sekgna, se'kna (totonaca), xochijcual (náhuatl), zapalote.

Nombre científico: Musa × paradisiaca L. (Musaceae).

Sinonimia: Karkandela × malabarica Raf.; Musa × acutibracteata M.Hotta; Musa × alphurica Miq.; Musa × aphurica Rumph. ex Sagot; Musa × arakanensis F.W.Ripley ex Blechynden; Musa × bacoba Rottb.; Musa × berteroi Colla; Musa × bidigitalis De Wild.; Musa × carolinae Sterler; Musa × champa Baker; Musa × chapara Perr.; Musa × chiliocarpa Backer ex K.Heyne; Musa × consociata Nakai; Musa × corbieri A.Chev.; Musa × corniculata Lour.; Musa × dacca Horan.; Musa × decrescens De Briey ex De Wild.; Musa × decrescens var. pembuki De Briey ex De Wild.; Musa × decrescens var. rubromaculata De Briey ex De Wild.; Musa × decrescens var. viridis De Briey ex De Wild.; Musa × discolor Planch.; Musa × dulcissima Nakai; Musa × emasculata De Briey ex De Wild.; Musa × emasculata var. kiala De Briey ex De Wild.; Musa × emasculata var. kimbende De Briey ex De Wild.; Musa × emasculata var. lomba De Briey ex De Wild.; Musa × emasculata var. zengani De Briey ex De Wild.; Musa × humilis Perr.; Musa × ingrata Nakai; Musa × jaheri Nakai; Musa × maculata Jacq.; Musa × megalocarpa Nakai; Musa × mensaria Moench; Musa × mirabilis Nakai; Musa × nigra Perr.; Musa × odorata Lour.; Musa × oleracea Vieill.; Musa × pallida Nakai; Musa × paradisiaca f. dongila De Briey ex De Wild.; Musa × paradisiaca f. funu-nua De Briey ex De Wild.; Musa × paradisiaca f. kilola De Briey ex De Wild.; Musa × paradisiaca f. seluka De Briey ex De Wild.; Musa × paradisiaca f. tuba De Briey ex De Wild.; Musa × paradisiaca subsp. normalis Kuntze; Musa × paradisiaca subsp. sapientum (L.) Kuntze; Musa × paradisiaca var. acicularis G.Forst.; Musa × paradisiaca var. bende De Briey ex De Wild.; Musa × paradisiaca var. bilul De Briey ex De Wild.; Musa × paradisiaca var. champa (Baker) K.Schum.; Musa × paradisiaca var. cinerea Blanco; Musa × paradisiaca var. coarctata G.Forst.; Musa × paradisiaca var. compressa Blanco; Musa × paradisiaca var. coriacea G.Forst.; Musa × paradisiaca var. corniculata G.Forst.; Musa × paradisiaca var. dacca (Horan.) K.Schum.; Musa × paradisiaca var. exsicca G.Forst.; Musa × paradisiaca var. fatua G.Forst.; Musa × paradisiaca var. glaberrima Blanco; Musa × paradisiaca var. glauca Blanco; Musa × paradisiaca var. kitebbe De Briey ex De Wild.; Musa × paradisiaca var. lacatan Blanco; Musa × paradisiaca var. longa Blanco; Musa × paradisiaca var. lunaris G.Forst.; Musa × paradisiaca var. magna Blanco; Musa × paradisiaca var. martabarica (Baker) K.Schum.; Musa × paradisiaca var. maxima Blanco; Musa × paradisiaca var. mensaria (Baker) K.Schum.; Musa × paradisiaca var. mensaria G.Forst.; Musa × paradisiaca var. odorata (Lour.) K.Schum.; Musa × paradisiaca var. oleracea (Vieill.) K.Schum.; Musa × paradisiaca var. papillosa G.Forst.; Musa × paradisiaca var. punctata G.Forst.; Musa × paradisiaca var. purpurascens G.Forst.; Musa × paradisiaca var. regia G.Forst.; Musa × paradisiaca var. rubra (Firminger ex Baker) K.Schum.; Musa × paradisiaca var. sanguinea (Welw. ex Baker) K.Schum.; Musa × paradisiaca var. suaveolens Blanco; Musa × paradisiaca var. subrubea Blanco; Musa × paradisiaca var. ternatensis Blanco; Musa × paradisiaca var. tetragona G.Forst.; Musa × paradisiaca var. tombak Blanco; Musa × paradisiaca var. ulnaris Blanco; Musa × paradisiaca var. violacea (Baker) K.Schum.; Musa × paradisiaca var. violacea Blanco; Musa × paradisiaca var. viridis De Briey ex De Wild.; Musa × paradisiaca var. vittata (G.W.Ackermann ex Rodigas) K.Schum.; Musa × polycarpa Nakai; Musa × prematura Nakai; Musa × protractorachis De Wild.; Musa × purpureotomentosa De Wild.; Musa × sapidisiaca K.C.Jacob; Musa × sapientum L.; Musa × sapientum f. dubia King; Musa × sapientum subsp. paradisiaca (L.) Baker; Musa × sapientum var. americana N.G.Teodoro; Musa × sapientum var. angao Quisumb.; Musa × sapientum var. baca Quisumb.; Musa × sapientum var. binutig N.G.Teodoro; Musa × sapientum var. canara N.G.Teodoro; Musa × sapientum var. canaya Quisumb.; Musa × sapientum var. champa (Baker) Baker; Musa × sapientum var. cinerea (Blanco) N.G.Teodoro; Musa × sapientum var. compressa (Blanco) N.G.Teodoro; Musa × sapientum var. cubensis N.G.Teodoro; Musa × sapientum var. dacca (Horan.) Baker; Musa × sapientum var. daryao N.G.Teodoro; Musa × sapientum var. dinalaga Quisumb.; Musa × sapientum var. dool Quisumb.; Musa × sapientum var. dubia (King) A.M.Cowan & Cowan; Musa × sapientum var. eda Quisumb.; Musa × sapientum var. fieleto De Briey ex De Wild.; Musa × sapientum var. flabellata Quisumb.; Musa × sapientum var. galatayan Quisumb.; Musa × sapientum var. garangao N.G.Teodoro; Musa × sapientum var. glaberrima (Blanco) N.G.Teodoro; Musa × sapientum var. glauca (Blanco) N.G.Teodoro; Musa × sapientum var. grandis N.G.Teodoro; Musa × sapientum var. humilis Merr.; Musa × sapientum var. inarnibal N.G.Teodoro; Musa × sapientum var. kinamay Quisumb.; Musa × sapientum var. lacatan (Blanco) N.G.Teodoro; Musa × sapientum var. longa (Blanco) N.G.Teodoro; Musa × sapientum var. martabarica Baker; Musa × sapientum var. mensaria Baker; Musa × sapientum var. odorata (Lour.) Baker; Musa × sapientum var. oleracea Baker; Musa × sapientum var. padilat Quisumb.; Musa × sapientum var. pamotion Quisumb.; Musa × sapientum var. paradisiaca (L.) Baker; Musa × sapientum var. pelipia Quisumb.; Musa × sapientum var. principe Quisumb.; Musa × sapientum var. putian Quisumb.; Musa × sapientum var. raines Quisumb.; Musa × sapientum var. regia (G.Forst.) Baker; Musa × sapientum var. rubra Firminger ex Baker; Musa × sapientum var. sanguinea Welw. ex Baker; Musa × sapientum var. sarocsoc Quisumb.; Musa × sapientum var. satama De Briey ex De Wild.; Musa × sapientum var. sision Quisumb.; Musa × sapientum var. suaveolens (Blanco) N.G.Teodoro; Musa × sapientum var. ternatensis (Blanco) N.G.Teodoro; Musa × sapientum var. tombak (Blanco) N.G.Teodoro; Musa × sapientum var. tudlong N.G.Teodoro; Musa × sapientum var. tuldoc N.G.Teodoro; Musa × sapientum var. violacea (Blanco) N.G.Teodoro; Musa × sapientum var. violacea Baker; Musa × sapientum var. vittata (G.W.Ackermann ex Rodigas) Hook.f.; Musa × trichocarpa Nakai; Musa × vittata G.W.Ackermann ex Rodigas; Musa balbisiana var. vittata (G.W.Ackermann ex Rodigas) M.R.Almeida.

Flora. Planta herbácea (falso árbol) de tallo blando, formado por las vainas de las hojas, y aspecto de palma, muy reconocible, de 3 a 4 m. Copa con hojas, grandes, y flores masculinas y femeninas; de las últimas crece una infrutescencia en racimo de bayas estériles. Su fruto, del mismo nombre, es sumamente apreciado como alimento, y por su fácil transportación. Crece en regiones tropicales y subtropicales de todo el mundo. Habita cultivo. Una de las plantas más apreciadas en las huertas veracruzanas. Planta medicinal en Veracruz estado, de uso común, muy extendido: retención de la orina. En la zona de Papantla se usa como refrescante para la mordedura de víbora. Humboldt afirma que proviene del Perú.

Zona: Alto Lucero, Catemaco, Coatepec, Coetzala, Hidalgotitlán, Papantla, Soteapan y, en general, zona Centro (de Papantla a Córdoba). 

Nota: Entre los tipos de plátano más comunes en Veracruz estado se encuentran: amarillo, castilla, enano (Musa cavendishii), roatán, ruatán verde (Lazos y Paré, 2000:82), dominico, bolsa, macho, manzano (Musa rosace J.) y plátano morado.

Homonimia: ver: Gorditas de plátano de castilla ver: Dulce de plátano verde. ver: tortillas de plátano verde.

Fuentes:
-CONABIO. Enciclovida.
https:enciclovida.mx/?fbclid=IwAR3AAl9nnJCyH7DxS34gsCZXTAYSMIqKmEJ8cGz6WDVapAjF2VWTJAWGWj8
-Catalogue of Life.
https:www.catalogueoflife.org/?fbclid=IwAR2rPjMoKLQ1dZhBdXLPDOjxMf_oDlStGoyTKMKHswGHPc74l1DzhMkoHzU

Imagen: R. Peredo (DEV).

ver: Veracruz (estado).
Diccionario Enciclopédico Veracruzano / R. Peredo / IIESES / UV

Etiquetas: comestible flor
Creado por Hugo Manuel Vazquez Rojas el 2014/11/11 15:04
    
This wiki is licensed under a Creative Commons 2.0 license
XWiki Enterprise 6.2.3 - Documentation